Samaín, así é o festival celta que deu orixe a Halloween
A medida que o 31 de outubro achégase, inevitablemente preparámonos para unha das festas máis terroríficas. Para os galegos, unha data moi especial dada a chegada do Samaín, un festival moi anterior ao tan coñecido Halloween, na súa versión estadounidense. O Samhaín ou Samaín forma parte da historia galega desde a época celta pero, sabes cal é a súa orixe? Repasamos os puntos máis importantes dunha das festas máis queridas en Galicia.
A orixe do Samaín
Que significa exactamente Samhain? A súa tradución do gaélico é “fin do verán”, polo que era o momento no que os celtas celebraban o paso ao inverno. Como ben podes supoñer, trátase dunha celebración moi antiga que ten lugar na noite do 31 de outubro ao 1 de novembro.
Iso si, debes saber que esta celebración era realmente importante para os celtas debido a que tiña lugar o “Ano novo celta”. Para eles considerábase que o ano estaba divivido en dúas partes, unha escura que ten o seu inicio na noite de Samaín e outra clara, a que se atopa entre o 30 de abril e o 1 de maio. Con todo, é no Samaín onde se toma o inicio de todo, momento no que o verán morría para comezar o inverno.
Costumes propios do Samaín en Galicia
Esta milenaria celebración na que se consideraba que era o momento máis sinxelo para poder transitar entre dous mundos (o dos vivos e o dos mortos) non era organizada por calquera. De feito, eran os druídas os encargados de dar vida a esta festa con intención de honrar aos devanceiros, para iso dando vida a multitude de ritos.
A pesar de existir todo tipo de lendas, si se mantivo unha dos costumes e é, actualmente, a coñecida como “ apple bobbing” de Halloween, unha transformación na que, en lugar de limitarnos a coller mazás, mergullamos varias froitas en auga e buscamos agarrar estas coa boca.
Outro costume moi estendido é a das fogueiras. Na época dos celtas amontoábanse ramas que consideraban sacras e acendían estas á tardiña repartidas por distintos puntos do poboado con intención de escorrentar aos espíritos e, dese modo, guiar aos defuntos. Isto deu paso ao costume actual de disfrazarse pois algunhas persoas, durante este ritual, vestían peles e máscaras con intención de despistar aos espíritos.
Quizais un dos puntos máis coñecidos sexan as cabazas en Samaín. Ademais de buscar o disfrace de Samaín, entre as tradicións aínda hai lugares como Irlanda que manteñen como costume o baleirar os nabos e, no oco interno, situar carbón ardente para alumar o regreso aos defuntos. Algo que co tempo, coa aparición das cabazas, foi cambiando ata converterse nun dos grandes referentes desta noite de bruxas.
Xunto ás cabazas, as caveiras é un dos elementos máis comúns. Moito antes da aparición das cabazas, en Samaín os pobos celtas collían as caveiras dos seus inimigos mortos en batalla e iluminábanas para colocalas nos muros dos seus castros.
Que sucede co famoso “truco ou trato”? A pesar de que se cre que se trata dun costume americano, a realidade é que a súa orixe parece vir dos propios druídas. Estes, na noite do 31 de outubro, ían de casa en casa pedindo comida para poder honrar aos seus deuses.
As criaturas que camiñan entre nós en Samaín
Por suposto, sendo unha festa tan importante para os celtas, non é de estrañar que todo tipo de criaturas queiran acudir para celebrar este gran momento. Por iso, as lendas contan que fadas, trasgos e todo tipo de criaturas feéricas camiñan entre nós durante a noite. Por iso, no pasado pechábanse as portas das casas e non se abría a ninguén.
Isto era debido a un gran motivo xa que, se alguén se atrevía a abrir a porta e atopábase cun fada, entón a sorte bendiría o fogar. Con todo, se se trataba dun trasgo, a mala sorte caería sobre a familia, dando consigo unha eternidade maldita.
Por suposto, entre todos eses seres feéricos, tamén hai un mito moi coñecido en Galicia e que se presenta baixo o nome de Santa Compaña. Nesta, unha comitiva guiada por unha persoa viva, camiñan en completo silencio con cirios que iluminan os lugares polos que pasan e cuxo encontro será unha maldición. A persoa viva que guía á Santa Compaña unicamente poderá librarse da condena ao pasar a súa testemuña a outro, polo que todos deben gardarse de atoparse con esta para salvarse.